Sokol Paja
New York, 7 korrik 2024 – Federata Pan-Shqiptare e Amerikës “Vatra” në bashkëpunim me Kishën Katolike “Zoja e Shkodrës” promovuan në Qendrën Kulturore “Nënë Tereza” katër veprat historike të z.Gjon Ivezaj. Me pjesëmarrjen e gjerë të komunitetit shqiptar në New York, aktivistëve e veprimtarëve të komunitetit, mediave, shoqatave si Malësia e Madhe, Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë etj, në fjalën e hapjes Dom Pjetër Popaj, famullitari i Kishës “Zoja e Shkodrës” falenderoi kontributin historik e bibliografik të veprave të Gjon Ivezaj dhe theksoi rëndësinë e arkivave dhe historianëve shqiptarë për të shkruar të vërtetat historike të kombit tonë. Sekretari i Vatrës Dr.Pashko Camaj theksoi nevojën e ruajtjes dhe përcjelljes së trashëgimisë historike të shqiptarëve. Gazetari Frank Shkreli në kumtesën e tij renditi kontributin e Gjon Ivezaj në promovimin e traditave, gjuhës, kulturës, vlerave autentike atdhetare të Malësisë. Sipas z.Shkreli botimet janë një kontribut i shkëlqyer për Shkrelin historik dhe Malësinë e Madhe në përgjithësi. Ai u ndal te figura e personalitete të rëndësishme kombëtare nga kjo krahinë si At Zef Pllumit, Dasho Shkrelit, At Anton Lulit e Azem Shkrelit etj.
Studiuesi Dr. Paulin Marku në kumtesën e tij rwferoi rreth librit “Rrënjët e Malet e Malësisë së Madhe” theksoi se autori Ivezaj sjell me punimin e tij ngjarje dhe të dhëna të rëndësishme mjaft të hershme historike nga gjurmime antike, për prjardhjen ilire, ndikimet dhe pushtimet romake si dhe stilin romak. Hapsirë në këtë libër i jepet rolit kanonik dhe rëndësia e Dioklese gjatë shekullit V-XI, pozitat juridike të popullsisë si dhe disa të dhëna rreth toponimit të Dioklesë. Me interes në këtë libër është edhe kulrivimi i besimit fetar, roli i klerit katolik në krahinën e Malësisë, tha Dr. Marku. Studiuesja e historisë dhe letërsisë zonja Valdete Dida Cenalia në kumtesën e saj paraqiti aspekte të veçanta të të bjeshkuemit në trevat e Malësisë dhe aspekte bujko-blegtorale të trevave historike të Malësisë së Madhe. Prozatori Mëhill Velaj në kumtesën e tij diskutoi rreth librit “Gjurmime historike në rrënjët kombëtare” ku theksoi se ky libër studimor ndjek një rend kronologjik historik duke filluar me studime Ilire mbi përhapjen e fiseve Ilire në Ballkan ku përmes kronikash historike dhe autorëve antik jepen të dhëna faktike për shtrirjen dhe realitetin historik të fiseve Ilire dhe superstrukturën e tyre shoqërore dhe gjurmët e vlefshme në arealin e kulturës antike e atë mesdhetare deri në fazën e pavarësisë së Shqipërisë si një lloj kapërcyelli e përmbyllje studimore në vazhdën e shekujve. Në përfundim të promovimit fjalën falenderuese e mori autori i librave Gjon Ivezaj i cili falenderoi e shprehu mirënjohje të lartë për Kishën Katolike me në krye Dom Pjetër Popaj, Federatën Vatra me në krye Dr.Elmi Berishën, familjen e tij Ivezaj, kumtuesit shkencorë për referimet dhe shpjegoi me detaje aspektet e botimeve të tij shkencore e publicistike referuar në burime arkivore e dokumentare historike. Autori dhe familja në përfundim të promovimit shtroi një koktail për të gjithë pjesëmarrësit. Ky ishte një aktivitet i shkëlqyer atdhetar, kulturor e komunitar në shërbim të identitetit historik e kulturës shqiptare në mërgatën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.