Instituti Ndërkombëtar për Studime të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit – IFIMES ka përgatitur një analizë të situatës aktuale politike në Maqedoninë e Veriut me rastin e raundit të dytë të zgjedhjeve presidenciale dhe ato të rregullta parlamentare, transmeton Flaka
Një rikthim në neogruevizëm?
Rethi i dytë i zgjedhjeve presidenciale dhe zgjedhjet e rregullta parlamentare do të mbahen në Republikën e Maqedonisë së Veriut më 8 maj 2024.
Në zgjedhje, sipas sistemit proporcional, për Kuvendin e Maqedonisë i cili ka 120 përfaqësues, do të kenë të drejtë të votojnë rreth 1,81 milionë votues. Partitë kryesore në zgjedhjet e ardhshme janë: LSDM dhe koalicioni “Për të ardhmen evropiane, koalicioni rreth VMRO-DPMNE, koalicioni “Fronti Evropian” i drejtuar nga Bashkimi Demokratik për Integrim (BDI – partia në pushtet e shqiptarëve etnikë dhe koalicioni “VLEN” – një koalicion opozitar i partive të shqiptarëve etnikë. Partitë politike të pakicave si turqit, romët, boshnjakët, serbët dhe të tjerët tradicionalisht do të përfaqësohen në parlamentin maqedonas”, shkruan IFIMES.
Presidenti – një autoritet i rëndësishëm ekzekutiv korrigjues dhe moral
Në rrethin e parë të zgjedhjeve presidenciale, kandidatja e koalicionit VMRO-DPMNE, Gordana Siljanovska Davkova fitoi më së shumti vota me 363.085 vota (40,09%), kandidati i dytë i renditur është kandidati i LSDM-së, presidenti aktual Stevo Pendarovski me 180.499 vota (19,93%). Pjesëmarrja në rrethin e parë të zgjedhjeve presidenciale ishte 48.38%.
Analistët mendojnë se presidenti i sapozgjedhur duhet të jetë korrigjues i pushtetit ekzekutiv dhe autoritet moral, i cili do të forcojë pozitën e shtetit në rrugën euroatlantike dhe ekziston rreziku real që zgjedhja e Gordana Siljanovski Davkovës të çojë drejt Rusisë përveç rrugës euroatlantike, shkruan IFIMES.
VMRO-DPMNE nuk heq dorë nga trashëgimia politike e Nikolla Gruevskit.
Në shkurt të vitit 2015 u zbulua përgjimi i fshehtë dhe i paligjshëm nga shërbimi sekret maqedonas i rreth 26.000 qytetarëve. Regjimi i Nikolla Gruevskit nxori nga vendi, sipas vlerësimeve, më shumë se pesë miliardë euro, ndërsa biznesmenët u detyruan të paguanin “reket”, ndaj regjimit, analizon IFIMES, transmeton Flaka. Konfliktet ndëretnike prodhoheshin rregullisht në baza ditore, duke sjellë pasiguri, shqetësim dhe frikë te qytetarët. Kishte një pasurim të madh të Gruevskit dhe oligarkisë rreth tij.
Një qendër joformale e pushtetit të Nikolla Gruevski – Sasho Mijalkov – Orce Kamçev u krijua si një simbiozë e politikës, manjatit dhe mafies me mbështetjen e inteligjencës nëntokësore dhe në këtë mënyrë drejtoi efektivisht vendin. Qeveritë maqedonase pas rënies së regjimit sunduan vetëm pjesërisht, sepse nuk arritën të kundërshtojnë plotësisht qendrat informale të pushtetit dhe të shpërbëjnë regjimin Gruevski-Mijallkov-Kamçev, i cili gjatë gjithë kohës vepron në mënyrë subversive kundër qeverisë, duke asgjësuar një sasi të madhe para për dobësimin dhe rrënimin e saj me synimin për ta kthyer Maqedoninë e Veriut në gjendjen e mëparshme.
Degruevizimi nuk është vetëm ballafaqim me shkaqet dhe pasojat e regjimit të Nikolla Gruevskit dhe VMRO-DPMNE-së, por është një proces i domosdoshëm afatgjatë i shpërbërjes së atij regjimi, i cili ishte vetëm i pjesshëm. VMRO-DPMNE asnjëherë nuk ka hequr dorë nga trashëgimia politike e Nikolla Gruevskit. Pasojat e dëmshme të sundimit 11-vjeçar të Gruevskit, i cili është në arrati në Hungari që nga viti 2018 dhe është nën mbrojtjen e kryeministrit hungarez Viktor Orban, nuk janë eliminuar. Për Gruevskin dhe bashkëpunëtorët e tij, të cilët u dënuan me burgime të gjata, u dhanë disa vendime përfundimtare. Në Maqedoninë e Veriut, ne kemi në skenë një kombinim të trashëgimisë politiko-kriminale të regjimit të Nikolla Gruevskit dhe oktapodit financiar-kriminal dhe bankar-biznesor të Orbanit”, shkruan IFIMES.
Në vend të degruevizimit të vendit, i cili nuk është i mundur pa ekstradimin e Nikolla Gruevskit nga Hungaria dhe dorëzimin e tij tek autoritetet e Maqedonisë së Veriut, fitorja e VMRO-DPMNE-së në zgjedhjet e ardhshme parlamentare dhe presidenciale po hyn në fazë të neo-gruevizmit, që mund t’i kushtojë shtrenjtë Maqedonisë së Veriut.