Një plan i detajuar për mbrojtjen kundër një sulmi rus do të diskutohet në samitin e NATO-s në Vilnius, që nis sot.
Mendohet se është skema më e thelluar e aleancës ushtarake për t’iu kundërvënë Rusisë që nga fundi i Luftës së Ftohtë.
Çfarë është NATO?
NATO – Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut – u formua në vitin 1949 nga 12 vende, duke përfshirë SHBA, MB, Kanada dhe Francë. Tani ka 31 anëtarë.
Këto vende bien dakord të ndihmojnë njëri-tjetrin nëse sulmohen.
Qëllimi fillestar i organizatës ishte të bllokonte zgjerimin sovjetik në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore. Pas rënies së Bashkimit Sovjetik në 1991, shumë vende të Evropës Lindore iu bashkuan NATO-s.
Rusia (dikur pjesë e Bashkimit Sovjetik) kundërshton me forcë kërkesën e Ukrainës për t’u anëtarësuar, nga frika se kjo do ta afronte NATO-n shumë afër territorit të saj. Megjithatë, aleanca mbërriti në një tjetër kufi të Rusisë në prill, kur Finlanda u bë anëtare.
Cili është plani i NATO-s për mbrojtjen kundër Rusisë?
Komandantët e NATO-s kanë një plan të ri për të kundërshtuar Rusinë nëse ajo sulmon ndonjë shtet anëtar.
Ka urdhra të sakta se ku duhet të shkojnë forcat dhe çfarë duhet të bëjnë nëse Rusia do të sulmojë në cilëndo nga tre zonat: Arktik dhe Atlantikun e Veriut, Evropën Qendrore dhe rajonin e Mesdheut.
NATO ka aktualisht 40,000 trupa të cilat mund të mobilizohen në një njoftim të shkurtër. Planet për të pasur 300,000 trupa gati për veprim brenda 30 ditëve do të diskutohen në konferencën në Lituani.
Komandantët e NATO-s duan gjithashtu që vendet anëtare të përditësojnë pajisjet e tyre ushtarake dhe të grumbullojnë më shumë municion.
Është plani më gjithëpërfshirës i NATO-s që nga fundi i Luftës së Ftohtë në 1991, thotë Malcolm Chalmers, zëvendësdrejtor i institutit të mendimit, Institutit Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara.
“Kur Bashkimi Sovjetik u shemb, kërcënimi i një lufte të madhe u zhduk pothuajse tërësisht,” thotë ai.
“Por aneksimi i Krimesë në vitin 2014 dhe lufta aktuale në Ukrainë do të thotë se kërcënimi është përsëri real, veçanërisht për vende si republikat baltike”.
Tracey German, një profesore e studimeve të mbrojtjes në Kings College në Londër, thotë: E gjitha kjo lidhet me nevojën për të penguar dhe mbrojtur, si dhe me sigurimin e aleatëve në krahun lindor.
Pse Ukraina nuk është anëtare e NATO-s?
NATO tha në 2008 se Ukraina mund të anëtarësohej në një datë të ardhshme, por kohët e fundit refuzoi kërkesën e saj për anëtarësim “të shpejtë”.
Neni 5 i Kartës së NATO-s thotë se nëse një anëtar sulmohet, të gjithë të tjerët duhet t’i dalin në mbrojtje. Nëse Ukraina do të bashkohej tani, vendet e NATO-s teknikisht do të duhej t’i shpallin luftë Rusisë, sipas BBC.
Si po e mbështesin Ukrainën vendet e NATO-s?
SHBA po i dërgon Ukrainës bomba thërrmuese, armë që përmbajnë bomba të cilat shpërthejnë në një zonë të gjerë. Ukraina thotë se do të ndihmojë forcat e saj të depërtojnë linjat ruse në kundërsulmin e saj.
Megjithatë, është një veprim i diskutueshëm. Më shumë se 100 vende kanë ndaluar përdorimin e bombave thërrmuese për shkak të kërcënimit që ato paraqesin për civilët.
Pse SHBA po i jep Ukrainës armë?
SHBA po i dërgon Ukrainës 31 tanke Abrams. Mbretëria e Bashkuar ka dërguar 14 tanke Challenger 2. Gjermania ka dërguar 18 tanke Leopard 2, dhe vendet e tjera të NATO-s po dërgojnë dhjetëra të tjerë.
SHBA dhe Britania e Madhe i kanë dërguar të dyja Ukrainës sisteme raketore si Himars, të cilat kanë goditur objektiva prapa vijës së frontit të Rusisë.
Vendet e NATO-s po furnizojnë sisteme të mbrojtjes ajrore për të rrëzuar raketat dhe dronët rusë mbi Ukrainë.
Armët antitank të furnizuara nga SHBA dhe Britania e Madhe, si Javelin dhe Nlaë, ishin vendimtare në kthimin e avancimit të Rusisë në kryeqytetin e Ukrainës, Kiev, në pranverën e vitit 2022.
SHBA nuk po i dërgon Ukrainës raketat e saj me rreze më të gjatë, të quajtur Sistemet e Avancuara Taktike të Raketave. Ajo mendon se ato mund të përdoren për të sulmuar objektiva brenda Rusisë – duke provokuar një konflikt të drejtpërdrejtë midis Rusisë dhe NATO-s.
Për të njëjtën arsye, vendet e NATO-s nuk po dërgojnë trupa në Ukrainë, ose nuk po përdorin forcat e tyre ajrore për të vendosur një zonë ndalim-fluturimi.
Vendet e NATO-s po u mësojnë pilotëve ukrainas se si të fluturojnë avionët luftarakë F-16 të prodhimit amerikan, të cilët janë kërkuar prej kohësh nga Ukraina.
Kur u bashkua Finlanda në NATO dhe a do ta ndjekë Suedia?
Finlanda iu bashkua aleancës në prill 2023, duke qenë më parë neutrale Ajo ka një kufi tokësor prej 1,340 km (832 milje) me Rusinë. Ajo shton 257,250 trupa të rregullta dhe rezervë në forcat e NATO-s.
Top Channel