Integrimi i Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian përveç se po shikohet në rrafshin e kryerjes së obligimeve nga vendet kandidate, vetë brenda Unionit më të madh në botë po zhvillohen edhe analiza se sa mund të kushtojë financiarisht ky zgjerim. Pritjet reale të vendeve që po presin në derën e BE-së janë që të bëhen pjesë brenda vitit 2030. Por pyetja shtorhet nëse është e gatshme edhe vetë BE-ja. Edhe pse ende zyrtarisht nuk ka pasur një njoftim të tillë, Bashkimi Evropian po zhvillon një debat të brendshëm se sa do t’i kushtojë buxhetit evropian zgjerimi me Ballkanin Perëndimor dhe Ukrainën dhe si do të ndikojë në punën e institucioneve evropiane, për të cilin tashmë qarkullon një dokument konfidencial informal i presidencës suedeze të BE-së, i cili analizon aftësinë e tij për të pranuar shtete të reja anëtare. Shqetësimi më i madh i Brukselit, siç thonë burime diplomatike, është sigurisht buxheti nga i cili varet kohezioni dhe politikat bujqësore.
Më 21 dhe 22 qershor në Stokholm do të diskutohet për zgjerimin e ardhshëm të BE-së dhe aty do të diskutohet në dhjetë fusha të cilat zgjerimi mund të ndikojnë dhe mundësisht të çojnë në ndryshime në disa nga rregullat aktuale.
Sulmi rus në Ukrainë dhe kërcënimi i ndikimit të shteteve tjera në Ballkanin Perëndimor ka bërë që BE-ja të jetë më syçelë dhe më e angazhuar për zgjerimin. Vetë fakti që po debatohet për ndikimin e zgjerimit në funksionimin e Unionit është një lloj konfirmimi se perspektiva e pranimit të anëtarëve të rinj është bërë shumë më konkrete se më parë.
Duke iu referuar konkluzioneve të liderëve të BE-së nga dhjetori i vitit të kaluar, dokumenti suedez thotë se integrimi i anëtarëve të rinj do të varet jo vetëm nga përmbushja e kritereve nga vendet kandidate, por edhe nga kapaciteti i vetë Bashkimit Evropian për këtë çështje.
Në BE pyesin se si pranimi i dhjetë anëtarëve potencialisht të rinj që janë në listën e pritjes do të ndikojë në buxhetin e përbashkët evropian. Kjo çështje është veçanërisht e ndjeshme në Gjermani, por ndjenjat ekspansioniste mund të zbuten edhe në vendet e Evropës Lindore nëse pjesa e tyre nga fondet evropiane reduktohet.
Shtetet e reja anëtare të mundshme do të bëhen “përfitues neto të buxhetit të BE-së, nga të cilët do të marrin fonde të konsiderueshme për zhvillimin e tyre pas anëtarësimit në kuadër të përpjekjeve për të reduktuar pabarazinë në bllok” dhe ndikimin më të rëndësishëm të zgjerimit. do të jetë mbi “politika e kohezionit dhe politikat bujqësore”.
Ndikimi kryesor do të jetë në zgjerimin në politikën e përbashkët bujqësore dhe kohezive të BE-së, për të cilën është shpenzuar 62 për qind e buxhetit evropian. Politika e kohezionit të BE-së synon të zvogëlojë dallimet midis rajoneve të BE-së dhe veçanërisht të mbështesë rajonet më pak të zhvilluara.
Fusha e rëndësishme është sundimi i ligjit dhe respektimi i vlerave evropiane brenda Unionit, duke përfshirë lirinë, sigurinë dhe drejtësinë, si dhe efektet e mundshme në zonën Shengen. Për të siguruar respektimin e këtyre vlerave pas anëtarësimit në BE, mekanizmat ekzistues për respektimin e sundimit të ligjit ndoshta do të duhet të përmirësohen në BE-në e zgjeruar, si shembull i të cilit është mundësia e kushtëzimit të fondeve evropiane me respektimin e sundimi i ligjit.
Me zgjerimin, siç shtohet në dokument, popullsia e BE-së mund të rritet nga 450 milionë banorë në 512 milionë, gjë që do të ketë pasoja në funksionimin e tregut të vetëm, lirinë e lëvizjes së njerëzve, shërbimeve kapitale dhe mallrave, si. si dhe mbi politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë. Një Union i tillë i zgjeruar do të kishte edhe kufij të rinj të jashtëm, një territor më të madh, popullsi dhe interesa të ndryshme gjeopolitike, të cilat sigurisht do të ndikonin në marrëdhëniet e BE-së me vendet e treta.
Në dokument thuhet gjithashtu se zgjerimi i Bashkimit Evropian mund të ketë një ndikim të veçantë në fushën e tranzicionit të gjelbër, si dhe në politikën e transportit.
Franca kërkon që të implementohet mekanizimi i r ii cili ishte propozuar nga ana e tyre, dhe kjo është mënyra më e mirë për të përmbushur pritshmëritë legjitime të Ballkanit Perëndimor, Moldavisë dhe Ukrainës, të cilat duhet të anëtarësohen në BE, por në të njëjtën kohë duhet të ruajnë efektivitetin gjeopolitik, klimën, sundimin e ligjit dhe integrimin ekonomik në BE.
Sidoqoftë, Evropa duhet të mbajë premtimin e saj për zgjerim, por para kësaj duhet të reformohet, ngjashëm siç u reformua me Traktatin e Lisbonës në 2009.
Shqetësimi më i madh është Ukraina dhe Turqia, të cilat kanë territori dhe popullsi më të madhe, sepse për vendet e Ballkanit Perëndimor, integrimi nuk do t’i kushtojë shumë BE-së. Prandaj, duket se integrimi i vendeve të Ballkanit Perëndimor, në veçanti Mali i Zi, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut do të jetë më e shpejta, ndërsa në fazën e ardhshme do të mbteten Serbia, Kosova dhe Bosnja e Hercegovina.