Dy tërmete të mëdha në Turqi, jo vetëm që u bënë tituj në mbarë botën, por gjithashtu tërhoqën vëmendjen e shkencëtarëve të specializuar në fatkeqësitë tektonike.
Ekspertët dhe studiuesit pajtohen se tërmetet ishin jashtëzakonisht të fuqishëm, me ngjarje të tilla me magnitudë të madhe që ndodhin shumë rrallë, dhe ndërtesat nuk ishin aq të forta për t’i bërë ballë lëkundjeve.
Turqia, për fat të keq, pësoi fatkeqësi natyrore shumë të jashtëzakonshme dhe ka një sërë arsyesh shkencore pse tërmetet ishin shumë shkatërrues.
Sipas Bill McGuire, një profesor i rreziqeve gjeofizike dhe klimatike në University College London, tërmetet ishin aq të forta sepse për një kohë të gjatë nuk ka pasur një tërmet kaq masiv, të paktën në 200 vjetët e fundit.
“Kjo lejoi që faji të grumbullonte tendosje për një kohë shumë të gjatë, kështu që lëshimi i tij i papritur më 6 shkurt ishte në gjendje të gjeneronte një sasi të madhe energjie dhe të shkaktonte lëkundje të forta. Një arsye tjetër për ashpërsinë e tërmeteve janë thellësitë e tyre të cekëta, të cilat do të thoshte që shumë më tepër energji sizmike e lëshuar arriti në sipërfaqe”, tha McGuire për Anadolu.
Ian Main FRSE, një profesor i Sizmologjisë dhe Fizikës së Shkëmbit nga Universiteti i Edinburgut, tha se kishte disa faktorë që çuan në shkatërrimin masiv në Turqi nga tërmetet.
“Së pari, ka ngjarje me përmasa shumë të mëdha. Kjo e bën më të vështirë projektimin e ndërtesave për t’i bërë ballë lëkundjeve të forta që rezulton”.
“Së dyti, efektet lokale të zonës si një shtresë e trashë sedimenti të lirshëm mund të kenë përforcuar lëvizjen e tokës nën themele. Kjo është veçanërisht e rrezikshme për ndërtesat e larta. Së fundi, vetë ndërtesat ishin gjithashtu dukshëm shumë të ndjeshme ndaj një lëkundjeje të tillë,” tha ai për Anadolu.
Një gjeolog nga Pakistani, Dr. Sadaf Naseem, theksoi faktorë të tjerë që çuan në shkatërrimin e gjerë në Turqinë jugore: Intensiteti dhe thellësia.
“Ishte një tërmet i cekët. Kishte një thellësi prej 17 km, që ishte shumë e cekët,” tha Naseem, i cili është gjithashtu një profesor asistent në Universitetin e Karaçit.
“Tuqia është tashmë një zonë tektonikisht aktive. Sa më shumë energji të grumbullohet, aq më shumë ndodh lëkundjet. Sa më shumë energji të ruhet në thellësi të cekët, aq më shumë shkatërrim shkakton”.
Që nga mëngjesi i së premtes, të paktën 21 mijë njerëz u vranë dhe 74 mijë të tjerë u plagosën nga dy tërmete të forta që tronditën Turqinë jugore të hënën. Koha e tërmetit ishte herët në mëngjes dhe ndërsa njerëzit ishin duke fjetur.
Tërmetet me magnitudë 7.7 dhe 7.6, me qendër në provincën Kahramanmaras, u ndjenë nga 13 milionë njerëz në 10 provinca, duke përfshirë Adana, Adiyaman, Diyarbakir, Gaziantep, Hatay, Kilis, Malatya, Osmaniye dhe Sanliurfa.