Shkruan: Muhamed Berzati
Mendja e njeriut është mjeshtre në justifikimin e vetvetes. Kur lidhemi pas një ideje, truri ynë filtron, injoron ose shtrembëron çdo informacion që bie ndesh me të. Kjo quhet anshmëri e konfirmimit.
Kjo situatë çon jo vetëm në gabime individuale, por edhe në konflikte shoqërore, polarizim dhe ngadalësim të progresit.
1. Të bëhesh pronar i vetëm i së vërtetës
Kur fillojmë ta shohim mendimin tonë si të vetmen të vërtetë, ndodhin dy gjëra:
Ndalohemi së përpjekuri për të kuptuar atë që kemi përpara.
Perspektivat e ndryshme i shohim si kërcënim.
Kështu, bota jonë e mendimit tkurret, madje shndërrohet në një “dhomë mendimi” që kumbon vetëm me zërin e vet.
2. Rrethanat e mendimeve nuk janë saktësia e mendimeve
Një ide mund të jetë e drejtë në rrethana të caktuara; por mund ta humbasë vlefshmërinë kur rrethanat ndryshojnë.
Shumë gjykime shkencore, politike ose morale që dikur dukeshin “absolute” në histori, janë shembur me daljen e informacionit të ri.
Prandaj, vendimtare nuk duhet të jetë “mendimi im”, por faktet që e testojnë atë mendim.
3. Fuqia e mendjes fleksibël
Njeriu që i vë në pikëpyetje mendimet e veta nuk është i dobët, por i fortë. Sepse:
Të dish që mund të jesh gabim, e mban derën e mësimit hapur.
Mendimet e ndryshme ose e forcojnë mendimin tonë, ose na çojnë drejt një rruge më të drejtë.
4. Vetëbesimi i vërtetë
Vetëbesimi nuk do të thotë “Unë kam gjithmonë të drejtë”.
Vetëbesimi i vërtetë është të mund të thuash: “Mund ta pranoj kur jam gabim”.
Sepse të jesh gabim nuk do të thotë të jesh injorant; është pjesë e të mësuarit.
Fjala e fundit:
E vetmja gjë që nuk ndryshon është vetë ndryshimi. Ashtu siç mendimet e tua para 15 vitesh nuk janë të njëjta me ato të sotme, edhe mendimet e tua pas 15 vitesh nuk do të jenë si ato të sotme.
Është njerëzore të mendosh se ke të drejtë, por është e rrezikshme të mendosh se nuk mund të jesh gabim.
Kërkimi i së vërtetës nënkupton testimin e vazhdueshëm të mendimeve tona.